Πολλές αδυναμίες και αρνητικές συμπεριφορές είτε ενισχύονται είτε προκαλούνται από την χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Καλή σχέση με έναν άλλον άνθρωπο και μάλιστα τον «άνθρωπό μας» εξ ορισμού σημαίνει την καλή επικοινωνία, δηλαδή τελικά την ικανότητα να εκφράζουμε τα βαθύτερα όνειρά μας, τις ελπίδες μας, τους φόβους μας, τις ανησυχίες μας ακόμη και τις ενοχές μας στον άλλον με άνεση, καθημερινά και όχι μόνον σε μια στιγμή κρίσης. Είναι εκείνη η σχέση και εκείνο το επίπεδο επικοινωνίας όπου αμοιβαία καλύπτουμε ο ένας τις ανάγκες του άλλου.-----------------------------------------------------
Θα συνεχίσουμε και σ’ αυτόν τον μήνα με το κορυφαίο ζήτημα των ανθρωπίνων σχέσεων που είναι η επικοινωνία. Από το προηγούμενο άρθρο σταχυολογούμε επιγραμματικά τα ακόλουθα:
- Η επικοινωνία για κάθε άνθρωπο αρχίζει σαν εκπομπή και λήψη συναισθημάτων ήδη από την βρεφική ηλικία και αυτό συνεχίζουμε να κάνουμε σ’ όλη μας τη ζωή. Η επικοινωνία με την διαμεσολάβηση της λογικής θα παραμένει για πάντα ασθενέστερη από την επικοινωνία της ανταλλαγής συναισθημάτων.
- Η επικοινωνία είναι μια από τις βασικές ανάγκες μας σαν κοινωνικά όντα. Είναι η ανάγκη να είμαστε σε επαφή με τον εαυτό μας καθώς και σ’ επαφή με τους άλλους.
- Ο λόγος (γλωσσική ή λεκτική επικοινωνία) δεν είναι ο μόνος τρόπος που επικοινωνούμε. Υπάρχει και η μη λεκτική επικοινωνία. Τα μάτια, το πρόσωπο, τα χέρια, ολόκληρο το σώμα μας μιλάει και συνήθως μας προδίδει. Η γλώσσα του σώματος είναι ο δεύτερος τρόπος να επικοινωνούμε που όμως δεν τον ελέγχουμε αρκετά.
- Η επικοινωνία είναι δύσκολη υπόθεση και η κακή επικοινωνία συνυπάρχει σχεδόν πάντοτε μαζί με πολλές άλλες αιτίες στα προβλήματα των ανθρωπίνων σχέσεων. Είναι τότε που μας καίει πιο πολύ το τι θέλουμε εμείς και όχι το τι θέλει και ο άλλος. Στην κακή επικοινωνία πάντα φταίνε δυο έστω κι αν ο ένας φταίει περισσότερο.
- Μια καλή επικοινωνία μεταξύ δύο καλλιεργημένων ανθρώπων δεν είναι πάντοτε αρκετή για να εξασφαλίσει μια συμφωνία και δεν είναι πάντοτε ειλικρινής αν δεν προϋπάρχει ο αμοιβαίος σεβασμός στις απόψεις και τις επιθυμίες του ενός προς τον άλλον.
- Καλή επικοινωνία δεν είναι το να μπορώ να παραβιάζω, μέσω αυτής, την προσωπικότητά του άλλου. Καλή επικοινωνία είναι αυτή που δεν καταλήγει σε χειραγώγηση και εκμετάλλευση του πιο αδύνατου. Είναι αυτή που δυναμώνει την ανθρώπινη σχέση διατηρώντας την αυτονομία των δύο μερών, αυτή που με περίσσιο συναίσθημα και με μετρημένη λογική οδηγεί στο πλησίασμα δύο ψυχών.
Αυτά γράφαμε στο προηγούμενο φύλλο και θα προσθέσουμε λίγα ακόμη σε τούτο το φύλλο.
---------------------------
Όσοι αντιμετωπίζουν προβλήματα στις σχέσεις τους (διαπροσωπικές, επαγγελματικές), όταν αντιληφθούν ότι η κακή επικοινωνία είναι στην ρίζα αυτών των προβλημάτων, θέτουν το ερώτημα:
Τι πάει στραβά σε μια κακή επικοινωνία;
Ήδη αναφέραμε κάποιες αιτίες:
- μετάδοση αρνητικών συναισθημάτων ή και πλήρης έλλειψη συναισθημάτων (ψυχρότητα, απάθεια)
- αντίφαση μεταξύ λεκτικής και μη λεκτικής επικοινωνίας
- επικέντρωση στο εγώ και έλλειψη σεβασμού προς τον άλλον
Μια ακόμη πιο γενική αιτία είναι και η στάση μας σε μια συζήτηση όταν μας χαρακτηρίζουν εξαιρετικά η προσωπική μας ανασφάλεια, οι φοβίες μας απέναντι στους άλλους, η υπερβολική συστολή (ντροπαλότητα) αλλά και στον αντίποδα αυτών όταν μας χαρακτηρίζουν η αλλαζονεία, η καύχηση, ο ναρκισσισμός, η υποτίμηση του συνομιλητή μας.
Πίσω από αυτές τις δύο στάσεις, που είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, κρύβεται το μεγάλο πρόβλημα της κακής εκτίμησης που έχουμε για τον εαυτό μας και το πόσο καλά γνωρίζουμε τον εαυτό μας και πόσο καλά επικοινωνούμε με τον εαυτό μας.
Μπορεί άλλοι μεν να υποτιμούν και άλλοι να υπερεκτιμούν τον εαυτό τους και στις δύο όμως περιπτώσεις έχουμε το μέγα «πρόβλημα της λαθεμένης αυτοεκτίμησης».
Η περίπτωση του αλλαζόνα που υπερεκτιμά τον εαυτό του και υποτιμά τους άλλους είναι βέβαια πολύ εμφανής και συνήθως και αποκρουστικά ενοχλητική αλλά δεν είναι ο κανόνας.
Το συχνότερο φαινόμενο που αφορά την μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων είναι εκείνοι με την χαμηλή αυτοεκτίμηση. Οι ήσυχοι, οι πράοι, εκείνοι οι αφανείς, που περνούν μια ζωή απαρατήρητοι, που δεν διεκδικούν για την ζωή τους πολλά πράγματα, όλοι αυτοί έχουν μια περισσότερο ή λιγότερο χαμηλή εκτίμηση για τον εαυτό τους και τις δυνατότητές τους και αυτό χωρίς να το θέλουν και χωρίς να το αντιλαμβάνονται βγαίνει προς τα έξω.
Όταν αυτοί οι άνθρωποι έχουν σχέση με την άλλη κατηγορία (την μειοψηφία των εγωκεντρικών και αλλαζόνων) θα υποστούν την χειραγώγηση και την εκμετάλλευση. Η σχέση και η επικοινωνία ανάμεσα σε δύο τόσο διαφορετικούς ανθρώπους θα φέρει δυστυχία.Πολλές αδυναμίες και αρνητικές συμπεριφορές είτε ενισχύονται είτε προκαλούνται από την χαμηλή αυτοεκτίμηση. Παραθέτουμε μερικές από αυτές:Η έλλειψη αυτοπεποίθησης
- Η ντροπαλότητα και ο φόβος να προσεγγίζουμε πρώτοι τον άλλο.
- Η μόνιμη ανάγκη για αίσθηση ασφάλειας και η ανάγκη να ελέγχουμε τα πάντα.
- Η μόνιμη καχυποψία σε όλα και σε όλους και η δυσκολία να εμπιστευόμαστε.
- Η υπερευαισθησία στην κριτική και η προβολή της αρνητικότητάς μας στους άλλους.
- Η τάση να απορρίπτουμε εύκολα, να κατηγορούμε εύκολα.
- Η τάση να αποδεχόμαστε μόνον όποιους μπορούμε να χειραγωγούμε.
- Η αίσθηση ότι συνεχώς «δίνουμε εξετάσεις».
Οι προβληματικές ανθρώπινες σχέσεις
- Η υπερβολική εξάρτηση από άλλους. Η υπερβολική επιθυμία να ευχαριστούμε τους πάντες, να λέμε εύκολα ΝΑΙ στις όποιες απαιτήσεις τους.
- Η αδυναμία να υποστηρίξουμε τον εαυτό μας και να διεκδικούμε τα συμφέροντά μας. Η αδυναμία να παίρνουμε από τους άλλους αλλά και η δυσκολία να είμαστε γενναιόδωροι και να προσφέρουμε χωρίς ανταλλάγματα.
- Η ζήλια, η κτητικότητα και ο φθόνος για τα επιτεύγματα των άλλων.
Η αναστολή της δημιουργικότητας
- Η συχνή αποτυχία που συνοδεύεται από την μοιρολατρία (αποδίδουμε στην κακή τύχη όλα τα δεινά μας και γκρινιάζουμε συνεχώς).
- Η αυτοκαταστροφική συμπεριφορά., η τάση για ατυχήματα και αποτυχίες.
- Η εξάρτηση από βλαβερές συνήθειες (τσιγάρο, αλκοόλ, ναρκωτικά, υπερβολικό φαγητό)
- Η αίσθηση ότι όλο εμείς είμαστε το θύμα και η μόνιμη αίσθηση της φτώχιας (συμβιβαζόμαστε και τελικά αγαπάμε την φτώχια μας).
- Η κακή σχέση με το χρήμα (το θεωρούμε αναγκαίο κακό ή το σπαταλάμε).
- Η ανικανότητα να απολαύσουμε τον εαυτό μας και να εκφραστούμε ελεύθερα και η ανικανότητα να χαιρόμαστε βαθιά και να αισθανόμαστε ελεύθεροι.
Στην ισορροπημένη αυτοεκτίμηση
Από την άλλη πλευρά όταν νιώθουμε καλά με τον εαυτό μας δηλαδή όταν
«όντως αγαπάμε τον εαυτό μας και τον αποδεχόμαστε γι αυτό που είναι και του το ομολογούμε συχνά»
έτσι όπως συχνά το ίδιο κάνουμε και για τον άνθρωπο που είμαστε ερωτευμένοι, τότε δημιουργούμε γύρω μας ευνοϊκές καταστάσεις και προϋποθέσεις για να εξελίσσονται τα πράγματα μέσα στην σφαίρα των επιθυμιών μας και των πραγματικών μας δυνατοτήτων.
Η πιο πάνω υπογράμμιση « . . . γι αυτό που είναι» έχει το νόημα ότι αγαπάμε και αποδεχόμαστε τον εαυτό μας γι αυτό που ήταν, γι αυτό που έγινε και γι αυτό που μπορεί και θέλει να γίνει.
Εμπεριέχει δηλαδή την αισιόδοξη δυναμική της εξέλιξης, της θετικής αλλαγής, της προόδου.
Είναι πολύ διαφορετικό όμως αν το αντικαταστήσουμε με την φράση « . . . έτσι όπως είναι» η οποία απεικονίζει μια στατική εικόνα, χωρίς την συναίσθηση της εξέλιξης από το παρελθόν στο σήμερα και την προοπτική της αλλαγής στο μέλλον.
Μια υγιής εικόνα του ανθρώπου που έχει υψηλή αυτοεκτίμηση περιλαμβάνει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
Αυτοπεποίθηση
- Επίγνωση των ικανοτήτων και δεξιοτήτων μας και επίγνωση των απεριόριστων δυνατοτήτων που έχουμε σαν ανθρώπινα όντα
- Ικανότητα για αγάπη και ειλικρινή συγνώμη, ικανότητα να πλησιάζουμε τους άλλους αλλά με διατήρηση της αυτονομίας μας μέσα στις σχέσεις μας
- Ικανότητα να λέμε ΟΧΙ στην θέση των αναρίθμητων καθημερινών μη αναγκαίων ΝΑΙ.
- Εκπέμπουμε θετική και δυναμική εικόνα προς τους άλλους. Προσελκύουμε το ενδιαφέρον των άλλων να μας γνωρίσουν, να μας συμπαθήσουν και τελικά να μας εμπιστευθούν
- Απουσία ενοχών και ενοχοποίησης του εαυτού μας και δυνατότητα για ελεύθερη αυτοέκφραση.
Αίσθηση αυτάρκειας
- Ικανότητα να απολαμβάνουμε αυτά που έχουμε
- Καθαρότητα επιθυμιών, επιδιώξεων και στόχων
- Καθαρές συνειδητές επιλογές αντί των εξαρτήσεων
- Αίσθηση επαρκούς ευημερίας, αισιοδοξία, διαίσθηση για τα επερχόμενα και οραματισμός.
Η θετική αυτοεκτίμηση είναι η βάση της επιτυχίας .
Αν προσπαθήσουμε να νιώθουμε καλά με τον εαυτό μας, τις ικανότητές μας, τα επιτεύγματά μας, τις δυνάμεις μας, να μην κολλάμε στα λάθη μας θα μπούμε στον δρόμο βελτίωσης της αυτοεκτίμησής μας.
Όλοι βιώνουν την αβεβαιότητα, τον φόβο της αποτυχίας, την αναποφασιστικότητα, την νευρικότητα, την χαμηλή αυτοεκτίμηση. Οι επιτυχημένοι, παρά ταύτα, ελέγχουν όλα αυτά και τα αντικαθιστούν με θετικές σκέψεις. Αυτό είναι το πιο μεγάλο μυστικό τους.
Καλή σχέση με έναν άλλον άνθρωπο και μάλιστα τον «άνθρωπό μας» εξ ορισμού σημαίνει την καλή επικοινωνία, δηλαδή τελικά την ικανότητα να εκφράζουμε τα βαθύτερα όνειρά μας, τις ελπίδες μας, τους φόβους μας, τις ανησυχίες μας ακόμη και τις ενοχές μας στον άλλον με άνεση, καθημερινά και όχι μόνον σε μια στιγμή κρίσης. Είναι εκείνη η σχέση και εκείνο το επίπεδο επικοινωνίας όπου αμοιβαία καλύπτουμε ο ένας τις ανάγκες του άλλου.
Να θυμόμαστε πάντοτε ότι:
Όταν λέμε: Σ’ αγαπώ, να το εννοούμε βαθιά.
Όταν λέμε: Συγνώμη, να τον κοιτάμε στα μάτια.
ΜΑΡΤΙΟΣ 2008
ΝΙΚΟΣ Γ. ΝΗΜΑΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου