Να συναντιόμαστε, όλο και πιο πολλοί, όλο και πιο θαρραλέοι.

Να συναντιόμαστε, όλο και πιο πολλοί, όλο και πιο θαρραλέοι.
Να μικρύνουμε τις αποστάσεις, να φτιάξουμε γειτονιές διαδικτυακές, να ακούσουμε τον θόρυβο του διπλανού, τον αναστεναγμό και το τραγούδι του,
το γέλιο του και την κραυγή του.

Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου 2011

Ο “Δεκάλογος” των αρνητικών, των οκνηρών και των απαισιόδοξων ανθρώπων:











  • Μην κοιτάζεις – μπορεί να δεις αυτό που δεν σ’ αρέσει
  • Μην ακούς – μπορεί ν’ ακούσεις αυτό που δεν σου πάει
  • Μην σκέπτεσαι – μπορεί να μάθεις
  • Μην μαθαίνεις – μπορεί να μπεις σε μπελάδες
  • Μην αποφασίζεις – μπορεί να κάνεις λάθος
  • Μην περπατάς – μπορεί και να σκοντάψεις
  • Μην τρέχεις – μπορεί και να μην φτάσεις
  • Μην αγαπάς – μπορεί να πονέσεις
  • Μην αλλάξεις – μπορεί να ωριμάσεις

Μην ζήσεις – μπορεί να πεθάνεις



Στον τάφο τους θα έπρεπε να γράφει τη μόνιμη επωδό τους:
“το περίμενα πως θα συμβεί”
από το βιβλίο ΑΝΑΠΤΥΞΤΕ ΤΟΝ ΗΓΕΤΗ ΜΕΣΑ ΣΑΣ
(με μικρές δικές μου προσθήκες και αλλαγές)

Ωστόσο ζουν ανάμεσά μας,

μπορεί να είναι οι δικοί μας άνθρωποι

. . . μπορεί κάπου να τους μοιάζουμε ή να τους μοιάζαμε κάποτε κι εμείς.

Γι αυτό λοιπόν:

  • Μην τους απεχθάνεστε – είναι άνθρωποι

  • Μην τους λυπάστε – όσο ζουν υπάρχει ελπίδα να αλλάξουν

  • Κατανοήστε τους – υπάρχουν για να βλέπετε τη διαφορά πιο μεγάλη

  • Μην τους απωθείτε – έχουν ήδη τη δική τους θέση στη ζωή

  • Μην τολμήσετε να τους αλλάξετε – μπορεί αυτοί να αλλάξουν εσάς

  • Παραδειγματίστε τους – είναι η μόνη ασφαλής για σας, προσφορά σας προς αυτούς
Αν εκείνοι σας μιλούν κλαψουρίζοντας, εσείς να τους τραγουδάτε!
Νίκος Νημάς

ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΟΙ ΟΝΕΙΡΟΚΛΕΦΤΕΣ


Έχετε ένα όνειρο, έναν σκοπό στη ζωή σας, ένα όραμα;

Το έχετε καλλιεργήσει τρυφερά στα απόκρυφα βάθη της ψυχής σας; Είναι εκεί όπου καταθέτετε καθημερινά τις ελπίδες σας και παίρνετε δύναμη και παρηγοριά όταν η καθημερινότητα γίνεται πιο σκληρή απ’ όσο αντέχετε; Είναι η πηγή της αισιοδοξίας σας και το μυστικό μονοπάτι που οδηγεί στο δικό σας ησυχαστήριο αυτοσυγκέντρωσης;

Αν ναι, τότε είστε ήδη πιο πλούσιοι απ’ όσο νομίζετε.

Έχετε το νήμα που στον λαβύρινθο της καθημερινότητάς σας, σας συνδέει με την φωτεινή έξοδο στο μέλλον. Δεν το έχουν όλοι οι άλλοι γύρω σας. Βεβαιωθείτε ότι οι άλλοι, οι οποιοιδήποτε άλλοι δεν θα κλέψουν το όνειρό σας.

Γύρω σας υπάρχουν εκείνοι που σας αποθαρρύνουν να ακολουθήσετε το όνειρό σας – το νήμα.

Είναι εκείνοι που δεν συμμερίζονται τις αναζητήσεις σας. Είναι οι προφήτες της καταστροφής που σας λένε ότι δεν θα τα καταφέρετε, ότι δεν πρόκειται να δείτε αποτελέσματα.

Μην ακούτε τους αρνητικούς προφήτες.

Είναι κάποιοι από τους δικούς σας ανθρώπους; Σπανίως δεν θα υπάρχει και κάποιος από αυτούς που σας αγαπάνε. Είναι η οικογένειά σας και οι στενοί φίλοι σας; Οι άνθρωποι που θέλουν το καλό σας; Αυτοί θα είναι πρώτοι, βεβαίως με καλή πρόθεση.

Αυτοί όμως δεν καταλαβαίνουν τι σημαίνει για σας το δικό σας όνειρο.

Αυτοί έχουν κάνει άλλα όνειρα για σας, για τους δικούς τους λόγους. Έχουν αποφασίσει για σας με βάσει τα δικά τους κριτήρια, τις δικές τους πεποιθήσεις, τις δικές τους αξίες, τη δική τους πίστη για τις ικανότητές σας. Σας αγαπούν αλλά δεν σας γνωρίζουν. Πως μπορείτε να εμπιστευτείτε τις συμβουλές τους;

Είναι μαζί σας όταν αποσύρεστε στο ησυχαστήριο του οράματός σας; Όχι! κανένας δεν μπορεί να βρεθεί εκεί μέσα στα άδυτα των αδύτων και να γνωρίζει τα βάθη της ψυχής σας. Αν για σας το να πραγματοποιήσετε το όνειρό σας, με οποιοδήποτε τίμημα, είναι το παν, για εκείνους που σας αγαπάνε και σας νοιάζονται είναι πιο σημαντικό το να σας προστατεύσουν από την αποτυχία.

Αυτοί δεν θέλουν να πληγωθείτε.

Ενώ εσείς κοιτάτε πέρα απ’ τα εμπόδια, εκείνοι είναι καθηλωμένοι σ’ αυτά. Ενώ εσείς έχετε δυνάμεις και αποθέματα να πληρώσετε το τίμημα της επιτυχίας σας, εκείνοι σας αμφισβητούν από φόβο και άγνοια για τις δυνάμεις σας. Επειδή εκείνοι φοβούνται να πληγωθούν πιστεύουν και θέλουν για σας το ίδιο.

Αυτοί δεν καίγονται από την δική σας φλόγα.

Είναι οι άνθρωποι του περιβάλλοντός σας, συνάδελφοι, συνεργάτες, η παρέα σας στις κοινωνικές εκδηλώσεις;

Αυτοί δεν θέλουν να είστε πιο επιτυχημένοι από αυτούς.

Σίγουρα θα αισθάνεστε την αρνητική επιρροή των ζηλόφθονων ανθρώπων και θα έχετε τις άμυνές σας γι αυτό. Δεν είναι όλοι ζηλόφθονοι και δεν είναι οι ζηλόφθονοι τόσο επικίνδυνοι να κλέψουν το όνειρο ενός οραματιστή. Δεν θα ασχοληθούμε μ’ αυτούς.

Οι άλλοι όμως που έχουν καλές προθέσεις απέναντί σας είναι πιο επικίνδυνοι. Είναι όλοι εκείνοι που φοβούνται την επιτυχία. Είναι αυτοί που φοβούνται να δουν την επιτυχία τόσο κοντά τους. Φοβούνται να πιστέψουν ότι ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας – εσείς – μπορεί να την κατακτήσει μπροστά στα μάτια τους.

Μα πως, γιατί; Θα αναρωτιέστε. Από καλή πρόθεση να μην θέλουν το καλό μου; Ακούγεται αντιφατικό !!!

Μα επειδή θα τους αποδείξει αυτό που αρνούνται για τον εαυτό τους, ότι η επιτυχία, η ολοκλήρωση ενός ονείρου, θα μπορούσε πράγματι να είναι και γι αυτούς δυνατή όπως ήταν τελικά και για σας τον διπλανό τους.

Αυτοί δεν θέλουν να βρεθούν μπροστά στις ευθύνες τους.

Δεν έχει να κάνει με σας. Υποσυνείδητα, δεν αποθαρρύνουν εσάς αλλά τον εαυτό τους. Το ενδεχόμενο εσείς να επιτύχετε, θα τους φέρει αυτόματα μπροστά στις ευθύνες απέναντι στον εαυτό τους και στα παραμελημένα όνειρά τους. Αν εσείς θαρραλέα ακολουθήσετε το σχέδιό σας, ξεπεράσετε τα εμπόδια και αγγίξετε μια μέρα την επιτυχία, τότε θα αποκαλυφθούν οι φόβοι τους, οι αδυναμίες τους, η αδράνειά τους να ξεκινήσουν την δική τους πορεία και να ξεφύγουν από την στασιμότητα. Έχουν πείσει τον εαυτό τους ότι τα λίγα που έχουν είναι και αρκετά, έχουν βολευτεί σ’ αυτά, έχουν περιορίσει τον εαυτό τους. Έχουν υιοθετήσει για δική τους, κάθε περιοριστική πεποίθηση που κυκλοφορεί στην πιάτσα των παραιτημένων και απογοητευμένων της ζωής.

Πάρτε το απόφαση, οι περισσότεροι θα σας αποθαρρύνουν.

Οι περισσότεροι θα σας αποθαρρύνουν σε κάθε φάση. Θα σας αποθαρρύνουν να ασχολείστε μ’ ένα φιλόδοξο όνειρο, να ξεκινήσετε, να συνεχίσετε, να φθάσετε, ακόμη και να αγγίξετε την επιτυχία, όταν ήδη θα την έχετε πλησιάσει. Η σύγκριση για να βρεθεί η ομοιότητα του εαυτού τους με τον «άνθρωπο της διπλανής πόρτας», εξυπηρετεί τον εφησυχασμό τους και την σταθερότητα των αποφάσεών τους. Κάνουν ό,τι και οι άλλοι οι πολλοί, άρα μπορούν να βλέπουν την ζωή των άλλων και να προβλέπουν έτσι τις εξελίξεις και στη δική τους ζωή. Η μίμηση του τι κάνουν οι πολλοί μειώνει το απρόβλεπτο ρίσκο και την ανασφάλεια που ενέχει το μέλλον. Η ζωή τους θέλουν να είναι όσο γίνεται πιο επίπεδη, χωρίς αλλαγές.

Αυτοί δεν θέλουν να αλλάξετε, επειδή φοβούνται την δική τους αλλαγή.

Οι πιο καλοπροαίρετοι απ’ όλους αυτούς θα αποδεχτούν την επιτυχία σας αλλά θα την διαχωρίσουν και θα την απομονώσουν. Κάποιοι θα αναζητήσουν χίλιες δυο εξηγήσεις και δικαιολογίες για τους λόγους που σας ευνόησαν να επιτύχετε. Θα αποδώσουν την επιτυχία σας στην ξεχωριστή τύχη σας, στην ξεχωριστή βοήθεια που κάποιος σας έδωσε, σε σπάνιες ευκαιρίες που συναντήσατε.

Τίποτε από αυτά που κάνατε και αντιμετωπίσατε, κόποι, προσπάθειες, αγωνίες, μικρές ήττες που δεν σας έκαμψαν, μικρές νίκες που σας ενδυνάμωσαν και όλος ο αγώνας σας και η αφοσίωσή σας στο όραμά σας, δεν θα τους είναι αρκετά για να εξηγήσουν την επιτυχία σας.

Δεν θέλουν να δουν ότι ήσασταν ένας άνθρωπος με τις ίδιες αδυναμίες σαν κι αυτούς, με τους δικούς του δισταγμούς και τις αμφιβολίες του, τους φόβους και τις φοβίες του, που όμως του άρεσε και είχε την υπομονή και την επιμονή να τα αντιπαλεύει.

Επειδή δεν πιστεύουν στις δυνάμεις του κάθε ανθρώπου, δεν θα πιστέψουν ποτέ στην επιτυχία που καταχτιέται.

Είναι πιο βολικό να πιστεύουν στην επιτυχία που δωρίζεται.

Αυτοί δεν πιστεύουν στις δυνάμεις του κάθε ανθρώπου.

Κάποιοι άλλοι πάλι από τους καλοπροαίρετους θα απομονώσουν διαφορετικά την επιτυχία σας. Θα την μυθοποιήσουν κι αυτήν κι εσάς. Δεν θα σας επαινέσουν απλά σαν ένα πρότυπο ανθρώπου ανάμεσά τους. Θα σας ηρωοποιήσουν και θα σας διαχωρίσουν στη σφαίρα των μυθικών προσώπων. Θα σας τοποθετήσουν πιο ψηλά απ’ ότι σας αναλογεί και θα σας αποδώσουν πολύ ξεχωριστές ικανότητες έτσι που δεν θα αποτελείτε πια πρότυπο και πρόκληση για μίμηση.

Τους είναι πιο βολικό να πιστεύουν ότι:

«Οι αυτοδημιούργητοι επιτυχημένοι άνθρωποι δεν μπορεί να κατοικούν ανάμεσά τους αλλά κάπου αλλού στον χώρο των όμορφων παραμυθιών».

Η ζωή τέτοιων ανθρώπων που ξεκίνησαν από το τίποτε, με ανύπαρκτες προϋποθέσεις με ένα δυνατό όραμα στο σακούλι τους, γίνεται πολύ συχνά μυθιστόρημα λαϊκής κατανάλωσης, με τρόπο που τελικά αποτρέπει τους πολλούς από το να μιμηθούν τον αυτοδημιούργητο άνθρωπο.

Μυθοποιούν το πρότυπο που είναι πρόκληση για να μην σκεφτούν το «ΓΙΑΤΙ ΟΧΙ ΚΙ ΕΓΩ;».

Είναι πιο βολικό πράγματι να λέει κανείς: «έτσι κι αλλιώς λίγοι τα καταφέρνουν» ή «αυτά δεν είναι για μένα και για σένα». Απαλλάσσονται από την ευθύνη των αποφάσεων και αποδέχονται την καταδίκη της στασιμότητας. Περιφράσσουν τέλεια την περιοχή ασφαλείας τους για να μην μπορούν να βγουν από κει μέσα, αν τύχει κάτι, κάποτε να τους ενθουσιάσει και να τους τραβήξει έξω από τα εσκαμμένα τους.

Τέλος,

Κάποιοι άλλοι θα αποδεχτούν εσάς και την επιτυχία σας στα πραγματικά της μέτρα. Θα αποδεχτούν ότι την καταχτήσατε και δεν σας χαρίστηκε. Θα αποδεχτούν ότι δεν είστε ένας μύθος αλλά ο άνθρωπος αγωνιστής, μέσα από την γειτονιά τους. Πάλι όμως και από αυτούς, θα βρεθούν κάποιοι που την πρόκληση μίμησης θα την πασάρουν σε άλλους. Είναι συνήθως άνθρωποι προχωρημένης ηλικίας, που θα κρυφτούν πίσω από το «δεν προλαβαίνω τώρα πια και αυτά είναι για νέους ανθρώπους που έχουν όλη τη ζωή μπροστά τους». Κάποιοι άλλοι σαν γονείς θα προβάλλουν τον επιτυχημένο σαν πρότυπο στα παιδιά τους. Χωρίς να κινηθούν ούτε μισό βήμα οι ίδιοι για να αλλάξουν την δική τους προσωπική εξέλιξη, θα εναποθέσουν στα παιδιά τους την πρόκληση και την ευθύνη της επιτυχίας.

Σκεφθείτε και μόνοι σας. Είναι έτσι ή κάπως έτσι τα πράγματα;

Αν συμφωνείτε πως ναι, τότε

Θα δώσετε το δικαίωμα της δικής σας ανάπτυξης σε άλλους;

Θα μοιραστείτε με τον καθένα τον προβληματισμό μιας απόφασής σας ή μόνον με κάποιον που έχει γνώση, εμπειρία, διαδρομή πίσω του και αποτελέσματα;

Θα είναι δίπλα σας οι άλλοι, όταν θα σας πληγώνουν τα όνειρά σας που θα έχετε αφήσει ανεκπλήρωτα;

Ενώ στην πορεία, στον αγώνα, στα εύκολα και στα δύσκολα μπορούμε να βρούμε καλούς συμπαραστάτες και συνεργάτες, δυστυχώς στις αποφάσεις πρέπει να είμαστε μόνοι μας.

«Όλα σου τα ‘μαθα μα ξέχασα μια λέξη». Ένα βιβλίο για την ανθρωπιά, την πρόοδο, την διαφάνεια, την αξιοκρατία.


Πριν ένα μήνα γνώρισα από κοντά τον καθηγητή του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΑΣΟΕΕ), τον Δημήτρη Μπουραντά. Ίδρυσε και διευθύνει δύο μεταπτυχιακά προγράμματα για στελέχη επιχειρήσεων (Executive MBA και Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού) εξαιρετικής φήμης και υψηλού κύρους με διεθνή αναγνώριση.

Ήταν απόγευμα και στην αίθουσα του ΚΕΚ του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, 25 άτομα επιλεγμένα από ελληνικές επιχειρήσεις, στελέχη όλων των βαθμίδων, περιμέναμε την έναρξη του εκπαιδευτικού ακαδημαϊκού προγράμματος «Executive Leadership – Ανάπτυξη Ηγετικών Στελεχών» – μια συνεργασία του ΕΒΕΑ και του Πανεπιστημίου.

Ο Δ. Μπουραντάς μπήκε στην αίθουσα να προλογίσει την έναρξη, σαν επικεφαλής του προγράμματος. Εγώ έχοντας διαβάσει (ρουφήξει κυριολεκτικά μέσα σ’ ένα βράδυ) το τελευταίο βιβλίο του, περίμενα την ευχάριστη έκπληξη να έλθει από τα πρώτα κιόλας λόγια του.

Ο «καθηγητής που διδάσκει την Ηγεσία με Ανθρωπιά» δεν με απογοήτευσε. Ξεκίνησε κατ’ ευθείαν με τα ακόλουθα λόγια:

«Νομίζω ότι εδώ ήλθατε προσδοκώντας να σας δώσουμε περισσότερες γνώσεις-συνταγές. Ναι αλλά πρέπει να σας δηλώσω από την αρχή ότι “τέτοια γνώση δεν υπάρχει”. Τα κεφάλια των ανθρώπων δεν είναι καζάνια που τα γεμίζεις με γνώσεις. Άσε που τα καζάνια αυτά έχουν πολλές τρύπες μέσα από τις οποίες, πολύ σύντομα, οι γνώσεις διαρρέουν στο κενό της λήθης.

Οι γνώσεις με την έννοια των συνταγών είναι άχρηστες. Γνωρίζουν όλοι τα πάντα για τις βλαβερές επιπτώσεις του καπνίσματος. Σε τι χρησιμεύουν αυτές οι γνώσεις σ’ εκείνους που δεν μπορούν τελικά να σταματήσουν το κάπνισμα; Η γνώση που δεν εφαρμόζεται είναι λοιπόν άχρηστη.

Υπάρχει όμως η μάθηση και είναι πιο σημαντική από τις γνώσεις. Μάθηση δεν είναι όμως η συσσώρευση γνώσεων. Μάθηση είναι η “διαρκής μετάνοια” – με την ευρύτερη έννοια της. Μαθαίνω μ’ αυτήν την έννοια σημαίνει “μετα-νοώ - αλλάζω μυαλά”, αλλάζω διαρκώς και σταθερά – βελτιώνω - τον τρόπο σκέψης μου.

Σ’ αυτό λοιπόν το πρόγραμμα για την βελτίωση των Διοικητικών και Ηγετικών Ικανοτήτων σας, δεν θα σας δώσουμε κάποιες από τις πολυάριθμες “συνταγές επιτυχίας”, αλλά στόχος μας είναι να αγαπήσετε και να εφαρμόσετε τη Σταθερή Διαρκή Αλλαγή Τρόπου Σκέψης, Γνώμης, Αντίληψης και Συμπεριφοράς.

Μπαίνοντας σε μια διαδικασία μάθησης πρέπει να έχετε επίγνωση, ο καθένας για τον εαυτό του, του “πού είμαι και πού θέλω να φθάσω”. Αυτή η διαφορά ανάμεσα στο “πού είμαι / τι είμαι” και στο “πού θα φθάσω / τι θα γίνω” προκαλεί την δημιουργική ένταση. Αυτή η δημιουργική ένταση τροφοδοτεί το πάθος, τον ενθουσιασμό και την αντοχή που απαιτείται για την κάθε διαδικασία Μάθησης – Παίδευσης - Αλλαγής.»

Ενώ κατέγραφα στις σημειώσεις μου αυτά τα λόγια του Δ.Μπουραντά, στο μυαλό μου έρχονταν εικόνες από τα μαθητικά και φοιτητικά μου χρόνια. Αραιά, σπάνια και χωρίς ιδιαίτερο πάθος, είχα ακούσει να προβάλλονται παρόμοιες απόψεις. Ακούγοντάς τον, αισθανόμουν με πολύ χαρά, ότι βρίσκομαι στην κατάλληλη στιγμή, στην κατάλληλη για μένα αίθουσα διδασκαλίας.

Έχοντας φθάσει στο 51ο έτος της ζωής μου, έχοντας περάσει αμέτρητες ώρες σε επιμορφωτικά σεμινάρια μετά τις πανεπιστημιακές μου σπουδές, είχα αμέτρητες φορές την ευκαιρία – πρόκληση - να διαπιστώσω στη καθημερινή πρακτική, ακριβώς αυτά που έλεγε ο καθηγητής. Καμιά γνώση δεν έχει την τύχη να εντυπωθεί οριστικά στο νου του ανθρώπου αλλά και καμιά εντυπωμένη γνώση δεν μπορεί να έχει αξία και χρησιμότητα εφαρμογής στην πράξη, στην ζωή γενικότερα, αν δεν έχει προσληφθεί μέσα από την διαδικασία της “Μάθησης - Παίδευσης”, έτσι όπως την διατύπωσε ο καθηγητής Δ.Μπουραντάς.

Σε προηγούμενο άρθρο μου σ’ αυτή την φιλόξενη εφημερίδα, είχα γράψει τις σκέψεις μου για «τα παθήματα και τα μαθήματα», για την άποψή μου για την ζωή που την θεωρώ (και έτσι την απολαμβάνω), σαν ένα διαρκές σχολείο Μάθησης. Με προβληματίζει όμως έντονα το γιατί η ελληνική κοινωνία δεν μαθαίνει ούτε από τις αποτυχίες της αλλά ούτε καν και από αυτές τις επιτυχίες της !!!

Παραθέτω τμήμα από συνέντευξή του καθηγητή στην «Ελευθεροτυπία – 18/06/2008», με αφορμή την επιτυχία του βιβλίου του «Όλα σου τα ‘μαθα μα ξέχασα μια λέξη», στην οποία λέει τα ακόλουθα σχετικά:

«Σαν χώρα έχουμε τρία βασικά προβλήματα μάνατζμεντ (άσκηση διοίκησης).

1. Η κοινωνία μας δεν μαθαίνει.

Ούτε από τις επιτυχίες της. Έφερα σε σεμινάριο όλους τους μάνατζερ όλων των επιτευγμάτων μας στον αθλητισμό και ήρθαν ελάχιστοι.

Έφερα σε σεμινάριο τον Ντεκλέρκ να μιλήσει για «αλλαγές μεγάλης κλίμακας» με την εμπειρία του από την αναίμακτη μετάβαση εξουσίας στη Νότια Αφρική, που πέρασε από το Απαρτχάιντ στην Δημοκρατία. Δεν ήρθε σχεδόν κανένας πολιτικός μας !

2. Δεν ορίζουμε το πρόβλημα πριν από την λύση του.

Είχα γράψει κάποτε σαρκαστικά πως η ανώτατη παιδεία μας είναι η καλύτερη στον κόσμο. Οι γονείς χαίρονται που τα παιδιά περνούν στις σχολές, οι καθηγητές περνούν καλά, κάθε τοπική κοινωνία έχει και από μια σχολή, τα κόμματα έχουν τους μηχανισμούς τους . . . Ποιο είναι το πρόβλημα; Πως θα το λύσεις αν δεν το βρεις;

3. Η “κοινή λογική” δεν μπορεί να γίνει “κοινή πρακτική”. Πουθενά. ».

Αυτό το τρίτο ο καθηγητής το αφήνει χωρίς άλλα σχόλια στην συνέντευξή του.

Εγώ προσθέτω το ερώτημα:

Γιατί η ελληνική κοινωνία αλλάζει με τόσο βραδείς ρυθμούς; Γιατί υστερούμε σε ανάπτυξη σε όλους τους τομείς; Γιατί ενώ ο καθένας νιώθει να έχουν επιταχυνθεί οι προσωπικοί ρυθμοί του σε όλες τις δραστηριότητες, εντούτοις όλοι μαζί σαν κοινωνία προχωράμε σαν να σερνόμαστε;

Η απάντηση που πρέπει να δώσουμε επείγει καθώς γύρω μας τα γεγονότα στο παγκόσμιο στίβο τρέχουν ραγδαία και κυρίως απρόβλεπτα και χαοτικά. Η ετοιμότητά μας θα κρίνει το μέλλον μας.

Κυρίως όμως θα κριθούμε από την όρεξη για δημιουργική εργασία, την θέληση να πάρουμε περισσότερο έλεγχο στα χέρια μας, την δέσμευση να εργαστούμε πάνω σε στόχους με προσήλωση αλλά και πιο έξυπνα. Επίσης και από την συνειδητοποίηση και την γενναία ανάληψη της κοινωνικής μας συνευθύνης είτε σαν άτομα, είτε σαν επιχειρήσεις και οργανισμοί είτε τέλος σαν πολιτικοί σχηματισμοί (κόμματα και πολιτειακοί θεσμοί).

Το κρισιμότερο όμως τόσο για το άμεσο μέλλον όσο και για το απώτερο, είναι η εγωκεντρική νοοτροπία μας, οι κακές μας συνήθειες και τα οπισθοδρομικά στερεότυπα. Μας πέφτει συνεχώς η σκυτάλη κάθε φορά που μια γενιά πρέπει να την παραδώσει στην επόμενη. Αλλά εδώ πρέπει να ενσκήψουμε όλοι διότι αυτό είναι προπάντων ένα ζήτημα Παιδείας – Παίδευσης – Μάθησης.

Στο βιβλίο του Δ.Μπουραντά «Όλα σου τα ‘μαθα μα ξέχασα μια λέξη», λέει ο καθηγητής στην φοιτήτρια που ζητάει την καθοδήγησή του για την ζωή της και τον επαγγελματικό προσανατολισμό της:

«Άννα, καθώς μέσα μου έχουν κατασταλάξει οι θεωρίες, όσο ωριμάζω επιστημονικά, τόσο περισσότερο πιστεύω ότι θεμελιώδης αξία για τους ανθρώπους, ώστε να κάνουν καλά τη δουλειά τους με κέφι και μεράκι, είναι να βρίσκουν σ’ αυτή νόημα.

Χωρίς νόημα η δουλειά είναι σαν να σπάζεις πέτρες χωρίς να ξέρεις για ποιο λόγο το κάνεις. Και τότε το σπάσιμο της πέτρας είναι μια αβάσταχτη καθημερινότητα. Κανείς δεν μπορεί να αισθάνεται πάθος, ενθουσιασμό και διάθεση να δίνει τον καλύτερό του εαυτό σε μια αβάσταχτη καθημερινότητα. Είμαστε όλοι εξαναγκασμένοι να εργαζόμαστε για να ζήσουμε. Όμως αυτό δεν αποκλείει τη δυνατότητα να βρίσκουμε νόημα και ευχαρίστηση στη δουλειά μας».

Είναι αλήθεια, φίλε αναγνώστη, ότι δάσκαλοι και καθηγητές στα σχολεία και στα πανεπιστήμια δεν ασχολούνται με τέτοια κρίσιμα ζητήματα. Είναι αλήθεια ότι οι γονείς νοιάζονται πιο πολύ για το γνωστό “να μπει κάπου το παιδί και να πάρει το χαρτί” κι ύστερα αφού πάρει το πτυχίο το παιδί νοιάζονται για το άλλο γνωστό “να χωθεί κάπου, όπου να ’ναι, να το βολέψουμε, να λύσει για πάντα το πρόβλημά του”.

Άλλα πράγματα όμως συμβουλεύει ο καθηγητής την φοιτήτριά του στο βιβλίο του Δ.Μπουραντά.

«Ακεραιότητα, Άννα, σημαίνει να είσαι ο εαυτός σου, να είσαι γνήσιος και αυθεντικός, να λες ό,τι εννοείς και να εννοείς ό,τι λες. Σημαίνει ευθύτητα, τήρηση των όσων υπόσχεσαι, συνέπεια, αξιοπιστία, να κάνεις πράξη όσα κηρύττεις, να αναλαμβάνεις τις ευθύνες για τα λάθη σου και να λες δημόσια συγνώμη.

Ακεραιότητα για τους γονείς, τους δασκάλους και τους προϊσταμένους σημαίνει κυρίως “ηγεσία μέσω του παραδείγματος”. Οι άνθρωποι μαθαίνουν και πείθονται μέσα από αυτά που κάνουμε και όχι μέσα απ’ όσα τους λέμε. Τα παιδιά δεν ακούν εκείνα που τους λένε οι γονείς τους, αλλά αυτά που βλέπουν. Ακούν δηλαδή με τα μάτια και όχι με τ’ αυτιά.»

«Οι δρόμοι είναι δύο: αυτός της ακεραιότητας κι εκείνος της μη ακεραιότητας. Είναι αλήθεια ότι ο δεύτερος είναι πιο εύκολος για να πάει κανείς μπροστά στον κόσμο που ζούμε, με την προϋπόθεση βέβαια ότι μπορεί να τον διαβεί. Εσύ γνωρίζεις καλύτερα ποιος σου ταιριάζει».

Στις μέρες αυτές που τα σκάνδαλα αναδεικνύουν την έλλειψη ακεραιότητας στα ανώτατα κλιμάκια πολιτικής ηγεσίας, εγώ βάζω το εξής ερώτημα φίλε μου αναγνώστη: Διδάσκουμε στ’ αλήθεια ακεραιότητα στα παιδιά μας όταν φροντίζουμε να τα βολέψει κάπου, εκείνος που ψηφίσαμε αντί να αναζητήσουν μέσα από αξιοκρατικές διαδικασίες την θέση που τους αρμόζει στον επαγγελματικό στίβο;

Λέει, στο ίδιο βιβλίο, ο καθηγητής στην φοιτήτριά του, όταν εκείνη πλέον έχει αναλάβει μια υπεύθυνη διοικητική θέση:

«Οι αγώνες κερδίζονται από ομάδες και όχι από αθροίσματα ατόμων. Εσύ έχεις την ευθύνη να κάνεις τους συνεργάτες σου να αισθάνονται σαν μια γροθιά. Φρόντισε λοιπόν να καλλιεργείς την άμιλλα και όχι την ανταγωνιστικότητα.

Μάθε τους να καλύπτει και να υποστηρίζει ο ένας τον άλλον. Να πιστέψουν στο “ο ένας για όλους και όλοι για τον έναν”. Δίδαξέ τους την συναδελφική αλληλεγγύη, καν’ τους να κατανοήσουν τις συνέργιες που μπορούν να επιτύχουν μεταξύ τους και το κοινό τους όφελος απ’ αυτές. Να επιβραβεύεις τις ομαδικές συμπεριφορές και να επιπλήττεις τις αντίθετες».


Και ξαναρωτάω εγώ: Διδάσκουμε στα παιδιά μας με λόγια και με έργα – με παράδειγμα - την ομαδική δουλειά, την συνεργασία μέσα από ομάδες, την συμμετοχή σε συλλογικές κοινωνικές προσπάθειες; Ή μήπως το κακό παράδειγμά μας ακυρώνει τα διδάγματά μας; Πόσο ενθαρρύνουμε τα παιδιά να μην αποφεύγουν τους κόπους και τις προσπάθειες που είναι αναγκαίες για την πρόοδο; Να τι λέει ο καθηγητής στην Άννα:

«Άκουσε, Άννα. Αυτοί που πάνε μπροστά σκέφτονται και δρουν με τη λογική του “both and more”(και τα δυο και περισσότερο). Πρέπει να πάρεις την απόφαση ότι γι αυτό το διάστημα θα κουραστείς. Θα αφήσεις λίγο την προσωπική σου ζωή και τον ύπνο πίσω. Αξίζει τον κόπο για την προσωπική σου ανάπτυξη και πρόοδο. Μην ξεχνάς τι είπε ο Νίτσε: “τα δέντρα που θέλουν να φτάσουν σε περήφανα ύψη έχουν ανάγκη από καταιγίδα”».

«Η νίκη κάθε μάχης είναι προϋπόθεση για να κερδίσεις τον πόλεμο. Αρκεί που και που να ξαποσταίνεις, να κοιτάς ψηλά στον ουρανό και ν’ αφήνεις το όνειρο να αγγίξει την ψυχή σου. Μετά μπορείς να αφήνεις την ψυχή σου να καθοδηγεί την σκέψη σου . . . Το πάθος είναι πιο ορθό από τον ορθολογισμό. Συχνά η εσωτερική φωνή είναι πιο ορθή από τη λογική ανάλυση. Παρ’ όλα αυτά, αν τα λόγια της ψυχής σου είναι ακατανόητα, αν ακούς περισσότερες φωνές, έχω μια σκέψη. Προσπάθησε η κάθε επιλογή σου να μην αποκλείει τις επόμενες. Τότε το ρίσκο είναι ασήμαντο και δεν μπορεί να σταματήσει το ταξίδι της ζωής σου».

Δεν έχω περισσότερο χώρο αγαπητοί αναγνώστες για να σας δώσω περισσότερα για τα όσα εκπληκτικά χρήσιμα έχει να μας δώσει αυτό το βιβλίο του Καθηγητή Δ.Μπουραντά. Σας συνιστώ, σας παροτρύνω μάλλον, κυρίως τους γονείς, να διαβάσετε αυτό το βιβλίο.

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2008

ΝΙΚΟΛΑΟΣ Γ. ΝΗΜΑΣ

Σημερινό υστερόγραφο: Η οικονομική κατάρρευση εν έτει 2011 - 3 χρόνια μετά από αυτό το άρθρο κάνει ακόμη πιο επίκαιρα τα μηνύματα του εν λόγω βιβλίου.

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Νο1: ΣΟΥ ΜΙΛΑΩ, Μ’ ΑΚΟΥΣ ? Η επικοινωνία είναι το κλειδί των ανθρωπίνων σχέσεων.


Αυτό που από μωρά μαθαίνουμε καλά, είναι να επικοινωνούμε ανταλλάσσοντας συναισθηματικά μηνύματα.

Αυτό που επιβάλλεται να κάνουμε με επιτυχία σαν ενήλικες, είναι να μεταδίδουμε νοήματα και να ανταλλάσσουμε επιχειρήματα, ελαχιστοποιώντας τις παρεξηγήσεις.


Όμως η επικοινωνία δεν είναι ποτέ μόνον το ένα ή μόνον το άλλο. Μέσα από την επικοινωνία εκφράζουμε όλο το είναι μας και την προσωπικότητά μας.

----------------------------------

Η επικοινωνία είναι στ’ αλήθεια μια έννοια πολύ σημαντική στον σύγχρονο κόσμο. Αν ασχοληθούμε μαζί της δεν μπορούμε να αρχίσουμε με κάποιο ορισμό της. Είναι πολυσύνθετη έννοια που δεν περιγράφεται με έναν απλό ή έναν μοναδικό ορισμό. Θα το κάνουμε λοιπόν με ένα πλήθος ερωτήσεων.

Πότε γεννήθηκε η επικοινωνία; Η επικοινωνία γεννιέται από την στιγμή της γέννησης. Το νεογέννητο δέχεται τα χάδια, την περιποίηση και τα τρυφερά λόγια από την πρώτη του επαφή με την μητέρα του. Αυτά που δέχεται είναι μηνύματα από ένα άλλο πρόσωπο αν και δεν έχει ακόμη την συναίσθηση της δικής του προσωπικότητας. Το ίδιο συμβαίνει και με τα ζώα. Επικοινωνούν από την στιγμή της γέννησής τους.

Αναγνωρίζουμε εξ αρχής δύο πόλους: τον πομπό – μητέρα και τον δέκτη – βρέφος. Το μήνυμα που εκπέμπει ο πομπός είναι περίπου αυτό: «μη φοβάσαι, είμαι συνέχεια εδώ, σε φροντίζω, σου δίνω ο, τι έχεις ανάγκη, σε Αγαπώ». Το μήνυμα που εισπράττει ο δέκτης – βρέφος είναι πιο απλό: «ναι μου αρέσει το χάδι σου, ναι λατρεύω το στήθος σου, ναι αναγνωρίζω την φωνή σου και την παρουσία σου, ναι αισθάνομαι υπέροχα μαζί σου».

Η επικοινωνία λοιπόν για κάθε άνθρωπο αρχίζει σαν εκπομπή και λήψη συναισθημάτων. Η μητέρα εκπέμπει και το βρέφος δέχεται. Πολύ σύντομα το βρέφος θα ανταποδώσει ενστικτωδώς και υποτυπωδώς τα συναισθήματά του. Η ανταλλαγή λεκτικών μηνυμάτων θα αρχίσει αργότερα και η λογική επεξεργασία πολύ πιο αργότερα.

Είναι σημαντικό να σταθούμε σε αυτό. Σημαδεύει όλους μας αυτό που πρωτομάθαμε. Να επικοινωνούμε δηλαδή ανταλλάσσοντας κυρίως συναισθήματα. Ακόμη και στην πολύ προχωρημένη ηλικία τους οι άνθρωποι, ακόμη και οι μεγάλοι διανοητές δεν θα ξεφύγουν ποτέ από αυτή την ιδιότητα. Η επικοινωνία με λεκτικά και συμβολικά σχήματα, η επικοινωνία με την διαμεσολάβηση της λογικής θα παραμένει για πάντα ασθενέστερη από την επικοινωνία της ανταλλαγής συναισθημάτων.

Ποιος το γνωρίζει αυτό πολύ καλά και το αξιοποιεί στο έπακρο; ο εμπορικός κόσμος (το σύγχρονο marketing), οι επιτυχημένοι πολιτικοί, θρησκευτικοί και ιδεολογικοί ηγέτες, οι δημαγωγοί, οι επιτυχημένοι διοικητές και διευθυντές (managers) αλλά και όλοι εκείνοι που καταγράφηκαν στις συλλογικές μας μνήμες σαν οι αγαπημένοι μας δάσκαλοι και καθηγητές που μιλούσαν στην καρδιά μας και των οποίων τα λόγια συνεχίζουμε να θυμόμαστε για πολλά χρόνια.

Ποιοι είναι εκείνοι που δεν χρησιμοποιούν την επικοινωνία σαν ανταλλαγή συναισθημάτων αλλά σαν μετάδοση λογικών νοημάτων; οι παρωχημένοι δάσκαλοι και οι συντηρητικοί καθηγητές. Θέλοντας οι μεν να τιθασεύσουν την νεανική ορμή των μαθητών τους και την επαναστατικότητα και αμφισβήτηση των φοιτητών τους οι δεύτεροι, προτάσσουν την λογική και στον τρόπο επικοινωνίας τους.

Αυτό το ίδιο συμβαίνει ακόμη και με όσους από την φύση του επαγγέλματός τους (λογιστές, οικονομικά στελέχη επιχειρήσεων, μηχανικοί, θετικοί επιστήμονες) αφιέρωσαν υπερβολικό χρόνο στην ενασχόλησή τους με απρόσωπα και ψυχρά αντικείμενα εργασίας με την συνεπακόλουθη σχετική υστέρησή τους στην ανθρώπινη και διαπροσωπική επικοινωνία.

Πότε έχουμε επικοινωνία; Είναι απαραίτητη η φυσική συνύπαρξη (πρόσωπο με πρόσωπο) στον ίδιο χώρο;

Όχι δεν είναι πάντοτε απαραίτητη. Αρκεί να υπάρχει μια σχέση. Ακόμη και όταν κάποιος δεν απαντάει στις συνεχείς εκκλήσεις ενός άλλου (τηλεφωνήματα, επιστολές) η επικοινωνία υπάρχει έστω και με την άρνηση του δεύτερου, που με τον τρόπο του εκπέμπει το σιωπηρό αλλά δυνατό μήνυμά του ή που μέσω της σιωπής του επαναλαμβάνει την εκπομπή μηνυμάτων που κάποτε εξέπεμψε στον πρώτο χωρίς να βρει ανταπόκριση.


Οι άνθρωποι δεν είναι μόνοι στον κόσμο. Η συνύπαρξη είναι η πλατφόρμα της επικοινωνίας. Ακόμη και οι μοναχικές υπάρξεις επικοινωνούν νοερά με τον υπόλοιπο κόσμο (μονόδρομα βέβαια) είτε μέσα από αναγνώσματα είτε με την τηλεθέαση είτε μέσω των φαντασιώσεων και των αποθεμάτων μνήμης από αλλοτινές εποχές είτε με τις φωτογραφίες των εκλιπόντων αγαπημένων προσώπων τους, είτε με τον Θεό μέσω της προσευχής τους.

Είναι η επικοινωνία μια από τις ανάγκες μας; Ναι είναι η βασική μας ανάγκη σαν κοινωνικά όντα. Είναι η ανάγκη να είμαστε σε επαφή με τον εαυτό μας (εσωτερική επικοινωνία) και σε επαφή με τους άλλους (εξωτερική επικοινωνία – αλληλοεπικοινωνία). Η αλληλεπίδραση με τους άλλους μέσω της επικοινωνίας, μας βοηθάει να αναγνωρίσουμε και να οριοθετήσουμε το εγώ μας από την μια μεριά αλλά και από την άλλη να παραδεχτούμε και να στρέψουμε προς την θετική κατεύθυνση τις εξαρτήσεις μας από τους άλλους.

Έτσι μαθαίνουμε και κατανοούμε τον κόσμο γύρω μας και τον κόσμο μέσα μας. Έτσι μαθαίνουμε πώς να βαδίζουμε και τους δρόμους που ακολουθούμε.


Ο λόγος (γλωσσική ή λεκτική επικοινωνία) είναι ο μόνος τρόπος που επικοινωνούμε; Όχι υπάρχει και η μη λεκτική επικοινωνία: «άλλα μου λεν τα λόγια σου και άλλα τα φιλιά σου . . . άλλα μου λεν τα χείλη σου και άλλα η ματιά σου . . .» λέει το πανέμορφο λαϊκό τραγούδι. Τα μάτια, οι εκφράσεις του προσώπου, οι κινήσεις των χεριών, η κλίση του κορμού, η θέση των ποδιών, ολόκληρο το σώμα μας μιλάει και συνήθως μας . . . προδίδει. Η γλώσσα του σώματος είναι ο δεύτερος τρόπος που επικοινωνούμε.

Προσπαθούμε πολύ συχνά να μιλήσουμε όμορφα, ή επιβλητικά, με πειστικά και λογικά επιχειρήματα, άλλοτε ήρεμα και άλλοτε πιο έντονα για να τονίσουμε αναλόγως τα λεγόμενά μας και ξοδεύουμε εκεί όλη μας την προσοχή για να μεταδοθεί σωστά το μήνυμά μας. Συμβαίνει όμως ακόμη κι έτσι να έχουμε αποτελέσματα που δεν τα περιμέναμε.


Εφ’ όσον λοιπόν υποτίθεται ότι το μήνυμά μας ήταν σαφές και καλά διατυπωμένο και εφ’ όσον είχαμε και δίκιο και λέγαμε και πολλές αλήθειες γιατί ο άλλος δεν ανταποκρίθηκε όπως περιμέναμε;


Γιατί δεν μας πείθει ο πωλητής που μας παίρνει τα αυτιά και μιλάει ασταμάτητα χωρίς ανάσα και μάλιστα μας κάνει να δυσφορούμε; Γιατί σ’ ένα ζευγάρι που τελικά φθάνει στο διαζύγιο δεν έφεραν αποτέλεσμα οι ατέλειωτοι διάλογοι και διαξιφισμοί και οι ανταλλαγές επιχειρημάτων; Διότι το σώμα μας μιλάει και λέει την πραγματική αλήθεια από καρδιάς την ίδια στιγμή που η γλώσσα μας υπακούει σε λογική και σε σκοπιμότητες.

Ποτέ δε φταίει αποκλειστικά ο άλλος φίλε μου αναγνώστη αλλά και ποτέ δεν φταις αποκλειστικά εσύ για μια κακή επικοινωνία. Πάντοτε στην επικοινωνία υπάρχουν δύο πόλοι και είναι ταυτόχρονα ο καθένας και πομπός και δέκτης. Άλλοτε λοιπόν εκπέμπουμε λάθος μήνυμα, άλλοτε εκπέμπουμε σε λάθος συχνότητα και άλλοτε δεχόμαστε με λάθος τρόπο το μήνυμα που ο άλλος εξέπεμψε προς εμάς. Πιο συχνά συμβαίνει να βρισκόμαστε σε λάθος συχνότητα δηλαδή να μην ακούμε τι λέει ο άλλος ή να τον ακούμε με παράσιτα.

Τι συμβαίνει όταν μιλάμε εμείς πολύ; τότε είναι σίγουρο ότι εμείς είμαστε που δεν ακούμε τον άλλο και δεν προσέχουμε ούτε τα λόγια του ούτε και τα μηνύματα από το σώμα του. Είναι τότε που μας καίει πιο πολύ το τι θέλουμε εμείς και όχι το τι θέλει και ο άλλος. Δεν νοιαζόμαστε τότε αν «τα θέλω» και των δυο μας μπορούν να συνταιριάξουν. Την σιωπή του άλλου θα την εκλάβουμε για αδυναμία κι ενώ ο άλλος μπορεί απλά να μας ακούει προσεχτικά, εμείς το εκμεταλλευόμαστε και μονοπωλούμε την επικοινωνία.

Τι συμβαίνει όταν ακούμε μεν τον άλλον, αλλά στην συνέχεια τον ακούμε να διαμαρτύρεται ότι δεν τον καταλάβαμε ή ότι δεν τον προσέχουμε ή ότι δεν τον παίρνουμε στα σοβαρά; Συμβαίνει τότε να τον ακούμε σε λάθος συχνότητα, με πολλά παράσιτα, δηλαδή παρεμβάλλεται ο εγωισμός μας και μεταφράζει (αποκωδικοποιεί) τα μηνύματα του άλλου έτσι όπως βολεύει τον εγωισμό μας.

Δεν παίζει ρόλο μόνον το γεγονός ότι ο άλλος απέναντί μας μπορεί να είναι ένας αποδεδειγμένα εγωκεντρικός. Σημασία έχει ότι αν δεν τον καταλάβαμε φταίμε και εμείς μαζί του.

Στην κακή επικοινωνία πάντα φταίνε δυο έστω κι αν ο ένας φταίει περισσότερο.

Μια καλή επικοινωνία κρίνεται από την επίτευξη μιας τελικής συμφωνίας; κι εδώ όχι. Μπορεί να έχουμε μια τεράστια και αντιδιαμετρική διαφωνία αλλά να προηγήθηκε μια άριστη επικοινωνία όπου ο καθένας κατανόησε απόλυτα τον άλλον αλλά παρέμεινε ο καθένας στις δικές του επιλογές.

Είναι μια σύγχυση πολύ πλατειά διαδεδομένη αυτή μεταξύ της πειθούς και της καλής επικοινωνίας. Οι περισσότεροι μπορεί να συμφωνούμε σ΄ αυτήν την αλήθεια αλλά οι ίδιοι πάλι την ώρα που μας χρειάζεται να την αναγνωρίσουμε, δηλαδή στην πράξη, την παρακάμπτουμε και θυμώνουμε και απογοητευόμαστε και πικραινόμαστε διότι δεν καταλαβαίνουμε το πως μια τόσο άριστη κουβέντα με μια τόσο στενή προσέγγιση κατέληξε σε μια διαφωνία.

Ενώ είχαμε ανοίξει τα αυτιά μας στην επικοινωνία και ενώ καταλαβαίναμε και το τι ήθελε ο άλλος, εντούτοις επικρατούσε μέσα μας (καιροφυλακτούσε) η εγωιστική μας επιδίωξη να επιτευχθεί συμφωνία επάνω στις δικές μας επιλογές, που τις θεωρούμε σημαντικότερες από αυτές του άλλου.

Κατά βάθος δεν τον σεβαστήκαμε αληθινά.


Μια τέτοια επικοινωνία καλή στο τεχνικό της μέρος συναντιέται πολύ συχνά μεταξύ των καλλιεργημένων και των πολύ κοινωνικών ανθρώπων αλλά μπορεί να μην είναι βαθιά ανθρώπινη αν λείπει ο σεβασμός στον άλλον όσο περίτεχνα κι αν την έλλειψη σεβασμού την σκεπάζουν οι καλοί τρόποι και η καλή ανατροφή.

Καλή επικοινωνία δεν είναι το να μπορώ να παραβιάζω, μέσω αυτής, την προσωπικότητά του άλλου.

Καλή επικοινωνία είναι αυτή που δεν καταλήγει σε χειραγώγηση και σε εκμετάλλευση του πιο αδύνατου.

Καλή επικοινωνία είναι αυτή που δυναμώνει την ανθρώπινη σχέση διατηρώντας την αυτονομία των δύο μερών.

Καλή επικοινωνία είναι αυτή που με περίσσιο συναίσθημα και με μετρημένη λογική οδηγεί στο πλησίασμα δύο ψυχών.

Θα επανέλθουμε στο θέμα σε επόμενο φύλλο.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2008

ΝΙΚΟΣ Γ. ΝΗΜΑΣ

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Νο2: "ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ & ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗ. Η καλή επικοινωνία εξαρτάται και από την σχέση μας με τον εαυτό μας."



Πολλές αδυναμίες και αρνητικές συμπεριφορές είτε ενισχύονται είτε προκαλούνται από την χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Καλή σχέση με έναν άλλον άνθρωπο και μάλιστα τον «άνθρωπό μας» εξ ορισμού σημαίνει την καλή επικοινωνία, δηλαδή τελικά την ικανότητα να εκφράζουμε τα βαθύτερα όνειρά μας, τις ελπίδες μας, τους φόβους μας, τις ανησυχίες μας ακόμη και τις ενοχές μας στον άλλον με άνεση, καθημερινά και όχι μόνον σε μια στιγμή κρίσης. Είναι εκείνη η σχέση και εκείνο το επίπεδο επικοινωνίας όπου αμοιβαία καλύπτουμε ο ένας τις ανάγκες του άλλου.
-----------------------------------------------------

Θα συνεχίσουμε και σ’ αυτόν τον μήνα με το κορυφαίο ζήτημα των ανθρωπίνων σχέσεων που είναι η επικοινωνία. Από το προηγούμενο άρθρο σταχυολογούμε επιγραμματικά τα ακόλουθα:
  1. Η επικοινωνία για κάθε άνθρωπο αρχίζει σαν εκπομπή και λήψη συναισθημάτων ήδη από την βρεφική ηλικία και αυτό συνεχίζουμε να κάνουμε σ’ όλη μας τη ζωή. Η επικοινωνία με την διαμεσολάβηση της λογικής θα παραμένει για πάντα ασθενέστερη από την επικοινωνία της ανταλλαγής συναισθημάτων.
  2. Η επικοινωνία είναι μια από τις βασικές ανάγκες μας σαν κοινωνικά όντα. Είναι η ανάγκη να είμαστε σε επαφή με τον εαυτό μας καθώς και σ’ επαφή με τους άλλους.
  3. Ο λόγος (γλωσσική ή λεκτική επικοινωνία) δεν είναι ο μόνος τρόπος που επικοινωνούμε. Υπάρχει και η μη λεκτική επικοινωνία. Τα μάτια, το πρόσωπο, τα χέρια, ολόκληρο το σώμα μας μιλάει και συνήθως μας προδίδει. Η γλώσσα του σώματος είναι ο δεύτερος τρόπος να επικοινωνούμε που όμως δεν τον ελέγχουμε αρκετά.
  4. Η επικοινωνία είναι δύσκολη υπόθεση και η κακή επικοινωνία συνυπάρχει σχεδόν πάντοτε μαζί με πολλές άλλες αιτίες στα προβλήματα των ανθρωπίνων σχέσεων. Είναι τότε που μας καίει πιο πολύ το τι θέλουμε εμείς και όχι το τι θέλει και ο άλλος. Στην κακή επικοινωνία πάντα φταίνε δυο έστω κι αν ο ένας φταίει περισσότερο.
  5. Μια καλή επικοινωνία μεταξύ δύο καλλιεργημένων ανθρώπων δεν είναι πάντοτε αρκετή για να εξασφαλίσει μια συμφωνία και δεν είναι πάντοτε ειλικρινής αν δεν προϋπάρχει ο αμοιβαίος σεβασμός στις απόψεις και τις επιθυμίες του ενός προς τον άλλον.
  6. Καλή επικοινωνία δεν είναι το να μπορώ να παραβιάζω, μέσω αυτής, την προσωπικότητά του άλλου. Καλή επικοινωνία είναι αυτή που δεν καταλήγει σε χειραγώγηση και εκμετάλλευση του πιο αδύνατου. Είναι αυτή που δυναμώνει την ανθρώπινη σχέση διατηρώντας την αυτονομία των δύο μερών, αυτή που με περίσσιο συναίσθημα και με μετρημένη λογική οδηγεί στο πλησίασμα δύο ψυχών.
Αυτά γράφαμε στο προηγούμενο φύλλο και θα προσθέσουμε λίγα ακόμη σε τούτο το φύλλο.
---------------------------

Όσοι αντιμετωπίζουν προβλήματα στις σχέσεις τους (διαπροσωπικές, επαγγελματικές), όταν αντιληφθούν ότι η κακή επικοινωνία είναι στην ρίζα αυτών των προβλημάτων, θέτουν το ερώτημα:
Τι πάει στραβά σε μια κακή επικοινωνία;
Ήδη αναφέραμε κάποιες αιτίες:
  • μετάδοση αρνητικών συναισθημάτων ή και πλήρης έλλειψη συναισθημάτων (ψυχρότητα, απάθεια)
  • αντίφαση μεταξύ λεκτικής και μη λεκτικής επικοινωνίας
  • επικέντρωση στο εγώ και έλλειψη σεβασμού προς τον άλλον
Μια ακόμη πιο γενική αιτία είναι και η στάση μας σε μια συζήτηση όταν μας χαρακτηρίζουν εξαιρετικά η προσωπική μας ανασφάλεια, οι φοβίες μας απέναντι στους άλλους, η υπερβολική συστολή (ντροπαλότητα) αλλά και στον αντίποδα αυτών όταν μας χαρακτηρίζουν η αλλαζονεία, η καύχηση, ο ναρκισσισμός, η υποτίμηση του συνομιλητή μας.
Πίσω από αυτές τις δύο στάσεις, που είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, κρύβεται το μεγάλο πρόβλημα της κακής εκτίμησης που έχουμε για τον εαυτό μας και το πόσο καλά γνωρίζουμε τον εαυτό μας και πόσο καλά επικοινωνούμε με τον εαυτό μας.
Μπορεί άλλοι μεν να υποτιμούν και άλλοι να υπερεκτιμούν τον εαυτό τους και στις δύο όμως περιπτώσεις έχουμε το μέγα «πρόβλημα της λαθεμένης αυτοεκτίμησης».
Η περίπτωση του αλλαζόνα που υπερεκτιμά τον εαυτό του και υποτιμά τους άλλους είναι βέβαια πολύ εμφανής και συνήθως και αποκρουστικά ενοχλητική αλλά δεν είναι ο κανόνας.
Το συχνότερο φαινόμενο που αφορά την μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων είναι εκείνοι με την χαμηλή αυτοεκτίμηση. Οι ήσυχοι, οι πράοι, εκείνοι οι αφανείς, που περνούν μια ζωή απαρατήρητοι, που δεν διεκδικούν για την ζωή τους πολλά πράγματα, όλοι αυτοί έχουν μια περισσότερο ή λιγότερο χαμηλή εκτίμηση για τον εαυτό τους και τις δυνατότητές τους και αυτό χωρίς να το θέλουν και χωρίς να το αντιλαμβάνονται βγαίνει προς τα έξω.
Όταν αυτοί οι άνθρωποι έχουν σχέση με την άλλη κατηγορία (την μειοψηφία των εγωκεντρικών και αλλαζόνων) θα υποστούν την χειραγώγηση και την εκμετάλλευση. Η σχέση και η επικοινωνία ανάμεσα σε δύο τόσο διαφορετικούς ανθρώπους θα φέρει δυστυχία.Πολλές αδυναμίες και αρνητικές συμπεριφορές είτε ενισχύονται είτε προκαλούνται από την χαμηλή αυτοεκτίμηση. Παραθέτουμε μερικές από αυτές:

Η έλλειψη αυτοπεποίθησης

  • Η ντροπαλότητα και ο φόβος να προσεγγίζουμε πρώτοι τον άλλο.
  • Η μόνιμη ανάγκη για αίσθηση ασφάλειας και η ανάγκη να ελέγχουμε τα πάντα.
  • Η μόνιμη καχυποψία σε όλα και σε όλους και η δυσκολία να εμπιστευόμαστε.
  • Η υπερευαισθησία στην κριτική και η προβολή της αρνητικότητάς μας στους άλλους.
  • Η τάση να απορρίπτουμε εύκολα, να κατηγορούμε εύκολα.
  • Η τάση να αποδεχόμαστε μόνον όποιους μπορούμε να χειραγωγούμε.
  • Η αίσθηση ότι συνεχώς «δίνουμε εξετάσεις».
Οι προβληματικές ανθρώπινες σχέσεις
  • Η υπερβολική εξάρτηση από άλλους. Η υπερβολική επιθυμία να ευχαριστούμε τους πάντες, να λέμε εύκολα ΝΑΙ στις όποιες απαιτήσεις τους.
  • Η αδυναμία να υποστηρίξουμε τον εαυτό μας και να διεκδικούμε τα συμφέροντά μας. Η αδυναμία να παίρνουμε από τους άλλους αλλά και η δυσκολία να είμαστε γενναιόδωροι και να προσφέρουμε χωρίς ανταλλάγματα.
  • Η ζήλια, η κτητικότητα και ο φθόνος για τα επιτεύγματα των άλλων.
Η αναστολή της δημιουργικότητας
  • Η συχνή αποτυχία που συνοδεύεται από την μοιρολατρία (αποδίδουμε στην κακή τύχη όλα τα δεινά μας και γκρινιάζουμε συνεχώς).
  • Η αυτοκαταστροφική συμπεριφορά., η τάση για ατυχήματα και αποτυχίες.
  • Η εξάρτηση από βλαβερές συνήθειες (τσιγάρο, αλκοόλ, ναρκωτικά, υπερβολικό φαγητό)
  • Η αίσθηση ότι όλο εμείς είμαστε το θύμα και η μόνιμη αίσθηση της φτώχιας (συμβιβαζόμαστε και τελικά αγαπάμε την φτώχια μας).
  • Η κακή σχέση με το χρήμα (το θεωρούμε αναγκαίο κακό ή το σπαταλάμε).
  • Η ανικανότητα να απολαύσουμε τον εαυτό μας και να εκφραστούμε ελεύθερα και η ανικανότητα να χαιρόμαστε βαθιά και να αισθανόμαστε ελεύθεροι.

Στην ισορροπημένη αυτοεκτίμηση
Από την άλλη πλευρά όταν νιώθουμε καλά με τον εαυτό μας δηλαδή όταν
«όντως αγαπάμε τον εαυτό μας και τον αποδεχόμαστε γι αυτό που είναι και του το ομολογούμε συχνά»
έτσι όπως συχνά το ίδιο κάνουμε και για τον άνθρωπο που είμαστε ερωτευμένοι, τότε δημιουργούμε γύρω μας ευνοϊκές καταστάσεις και προϋποθέσεις για να εξελίσσονται τα πράγματα μέσα στην σφαίρα των επιθυμιών μας και των πραγματικών μας δυνατοτήτων.
Η πιο πάνω υπογράμμιση « . . . γι αυτό που είναι» έχει το νόημα ότι αγαπάμε και αποδεχόμαστε τον εαυτό μας γι αυτό που ήταν, γι αυτό που έγινε και γι αυτό που μπορεί και θέλει να γίνει.
Εμπεριέχει δηλαδή την αισιόδοξη δυναμική της εξέλιξης, της θετικής αλλαγής, της προόδου.
Είναι πολύ διαφορετικό όμως αν το αντικαταστήσουμε με την φράση « . . . έτσι όπως είναι» η οποία απεικονίζει μια στατική εικόνα, χωρίς την συναίσθηση της εξέλιξης από το παρελθόν στο σήμερα και την προοπτική της αλλαγής στο μέλλον.
Μια υγιής εικόνα του ανθρώπου που έχει υψηλή αυτοεκτίμηση περιλαμβάνει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
Αυτοπεποίθηση
  • Επίγνωση των ικανοτήτων και δεξιοτήτων μας και επίγνωση των απεριόριστων δυνατοτήτων που έχουμε σαν ανθρώπινα όντα
  • Ικανότητα για αγάπη και ειλικρινή συγνώμη, ικανότητα να πλησιάζουμε τους άλλους αλλά με διατήρηση της αυτονομίας μας μέσα στις σχέσεις μας
  • Ικανότητα να λέμε ΟΧΙ στην θέση των αναρίθμητων καθημερινών μη αναγκαίων ΝΑΙ.
  • Εκπέμπουμε θετική και δυναμική εικόνα προς τους άλλους. Προσελκύουμε το ενδιαφέρον των άλλων να μας γνωρίσουν, να μας συμπαθήσουν και τελικά να μας εμπιστευθούν
  • Απουσία ενοχών και ενοχοποίησης του εαυτού μας και δυνατότητα για ελεύθερη αυτοέκφραση.
Αίσθηση αυτάρκειας
  • Ικανότητα να απολαμβάνουμε αυτά που έχουμε
  • Καθαρότητα επιθυμιών, επιδιώξεων και στόχων
  • Καθαρές συνειδητές επιλογές αντί των εξαρτήσεων
  • Αίσθηση επαρκούς ευημερίας, αισιοδοξία, διαίσθηση για τα επερχόμενα και οραματισμός.

Η θετική αυτοεκτίμηση είναι η βάση της επιτυχίας .
Αν προσπαθήσουμε να νιώθουμε καλά με τον εαυτό μας, τις ικανότητές μας, τα επιτεύγματά μας, τις δυνάμεις μας, να μην κολλάμε στα λάθη μας θα μπούμε στον δρόμο βελτίωσης της αυτοεκτίμησής μας.
Όλοι βιώνουν την αβεβαιότητα, τον φόβο της αποτυχίας, την αναποφασιστικότητα, την νευρικότητα, την χαμηλή αυτοεκτίμηση. Οι επιτυχημένοι, παρά ταύτα, ελέγχουν όλα αυτά και τα αντικαθιστούν με θετικές σκέψεις. Αυτό είναι το πιο μεγάλο μυστικό τους.
Καλή σχέση με έναν άλλον άνθρωπο και μάλιστα τον «άνθρωπό μας» εξ ορισμού σημαίνει την καλή επικοινωνία, δηλαδή τελικά την ικανότητα να εκφράζουμε τα βαθύτερα όνειρά μας, τις ελπίδες μας, τους φόβους μας, τις ανησυχίες μας ακόμη και τις ενοχές μας στον άλλον με άνεση, καθημερινά και όχι μόνον σε μια στιγμή κρίσης. Είναι εκείνη η σχέση και εκείνο το επίπεδο επικοινωνίας όπου αμοιβαία καλύπτουμε ο ένας τις ανάγκες του άλλου.
Να θυμόμαστε πάντοτε ότι:
Όταν λέμε: Σ’ αγαπώ, να το εννοούμε βαθιά.
Όταν λέμε: Συγνώμη, να τον κοιτάμε στα μάτια.
ΜΑΡΤΙΟΣ 2008
ΝΙΚΟΣ Γ. ΝΗΜΑΣ

ΕΠΙΤΥΧΙΑ & ΣΤΟΧΟΙ Οι άνθρωποι ξεχωρίζουν απ’ τον αγώνα που δίνουν για την επίτευξη των στόχων τους.



Η επιθυμία που μετατρέπεται σε μια ακλόνητη απόφαση για δράση, με σχεδιασμό και προσήλωση, οδηγεί στην επίτευξη ενός στόχου.

Δεν χρειάζεσαι τόσο κουράγιο για την ανάβαση, όσο χρειάζεσαι για να νικήσεις την αδράνειά σου και να ξεκινήσεις. Οι ευκαιρίες σου σε περιμένουν στην κατεύθυνση που χάραξες να πορευτείς για να ζωντανέψεις τα όνειρά σου.

ΟΙ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΕΡΧΟΝΤΑΙ ή ΤΙΣ ΠΡΟΚΑΛΟΥΜΕ;
Οι ευκαιρίες για επιτυχία είναι μπροστά μας πιο συχνά απ’ ότι νομίζουμε. Όσοι λένε ότι δεν αναγνωρίζουν τις ευκαιρίες που έρχονται, είναι γιατί οι ευκαιρίες συχνά είναι μεταμφιεσμένες σε σκληρή δουλειά.
Είναι γιατί έμαθαν να ταυτίζουν τις ευκαιρίες με το «λαχείο». Εγώ πάντως δεν ενδιαφέρομαι καθόλου για τα λαχεία και την εύνοια μιας τέτοιας τύχης.
Αναφέρομαι όμως στις πραγματικές ευκαιρίες αλλαγής της ζωής μας, αυτές που θα μας προκαλέσουν να μπούμε σε νέο αγώνα, αυτές για τις οποίες πρέπει να πληρώσουμε και το ανάλογο τίμημα αλλά και να ξεπεράσουμε τον εαυτό μας.
Όταν είμαστε προετοιμασμένοι, θα τις προαισθανθούμε πριν έλθουν, η προετοιμασία μας θα τις φέρει προς το μέρος μας, θα τις αδράξουμε πριν μας προσπεράσουν.
«Η ευκαιρία δεν έχει τηλέφωνο και διεύθυνση όπου σε περιμένει για να την βρεις. Αν όμως εσύ έχεις ξεκάθαρο προορισμό και χαραγμένη κατεύθυνση, εκεί γύρω περιπλανιέται κι εκεί σίγουρα θα την συναντήσεις».
ΠΩΣ ΑΓΩΝΙΖΕΣΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΣΟΥ;
Είναι η ανεξαρτησία σου κομμάτι της κάθε επιτυχίας που επιδιώκεις; Δεν χρειάζεσαι πολλά μέσα για να πορευτείς προς την ανεξαρτησία σου, αρκεί να συγκεντρωθείς στις λίγες αλλά δυνατές επιθυμίες σου.
Όταν εσύ θα νοιώθεις δυνατός και ανεξάρτητος, τότε οι άλλοι δεν θα μπορούν να σε κουμαντάρουν. Όταν στηρίξεις τα δικά σου όνειρα στις δικές σου κρυφές δυνάμεις κι όχι στις δωρεές και τα χατίρια ή την ανοχή των άλλων, τότε θα είσαι αυτάρκης τότε θα προγευτείς την ανεξαρτησία.
Όταν κάθε μέρα ανεβαίνεις κι από ένα σκαλοπάτι ανεξαρτησίας, τότε θα κερδίζεις κάθε μέρα τον αυτοσεβασμό σου και γι αυτό θα προκαλείς και τον σεβασμό των άλλων.
Κανείς δεν θα μπορεί να σου στερήσει την ευτυχία, που εσύ αποφάσισες να απολαμβάνεις. Αν θα μπορέσεις να πετύχεις μην ρωτάς την τύχη.
«Η επιτυχία είναι ζήτημα τύχης . . . λένε όλοι οι αποτυχημένοι».
Να θυμάσαι ότι η δική σου απόφαση να πετύχεις, είναι πιο σπουδαία απ’ οτιδήποτε άλλο γύρω σου. Διάλεξε αυτό που πραγματικά θέλεις, αυτό που αδίστακτα λες πως σου ταιριάζει και αγωνίσου! Με πάθος, με ενθουσιασμό κι αφοσίωση!
Μην φοβάσαι! Δέσου στο κατάρτι και μην ακούς σειρήνες. Κυρίως δε, μην ακούς τους ονειροκλέφτες . . . εκείνους δηλαδή που θα σε αποθαρρύνουν λέγοντας πως το ίδιο δοκίμασαν πριν από σένα αλλά αυτό δεν γίνεται ή ότι «τέτοια όνειρα δεν είναι για μας . . .».
Η δική τους αποτυχία να μην είναι κριτήριο για την δική σου επιτυχία. Μην μπαίνεις στο κλαμπ των αποτυχημένων, των γκρινιάρηδων, των ανεύθυνων, των παθητικών, των άτολμων και των φοβισμένων ανθρώπων.
Βγες γρήγορα από τους χώρους της ηττοπάθειας.
Μην παίρνεις συμβουλές απ’ όλους εκείνους που από φόβο και μόνον συμβιβάστηκαν στα λίγα, που βολεύτηκαν να βάζουν τον πήχη όλο και πιο χαμηλά.
Ο ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΙΑ και ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΣΟΥ
Έχεις ξεκαθαρίσει τι είναι επιτυχία;
Επι-τυγχάνω σημαίνει βάζω την τύχη υπό τον έλεγχό μου ή ότι περιορίζω / συγκεντρώνω την τύχη (τις πιθανότητες) σ’ έναν στόχο μου.
Άρα επιτυχία σημαίνει στόχευση. Δεν είναι το όποιο αποτέλεσμα μιας κλήρωσης που μας ευνόησε. Η επιτυχία λοιπόν, για την οποία μιλάμε, θέλει στόχους. Έχω στόχο σημαίνει σημαδεύω κάτι.
Σημαδεύω σημαίνει συγκεντρώνω την προσοχή μου στον στόχο μου. Η συγκέντρωση της προσοχής απαιτεί εκπαίδευση (με νου και σώμα) σε πολύ συγκεκριμένες ενέργειες και τρόπους δράσης.
Αθλητές, ηθοποιοί, ελεύθεροι επαγγελματίες, επιχειρηματίες και στελέχη καριέρας, πολιτικοί και άλλοι δουλεύουν καθημερινά πάνω σε στόχους. Όμως για πολλούς απλούς και καθημερινούς ανθρώπους και για όλους τους βιοπαλαιστές η λέξη στόχος ίσως δεν περιλαμβάνεται καν στο καθημερινό λεξιλόγιό τους. Δεν τους επιτρέπεται καν να έχουν στόχους.
Όλοι όμως έχουν ανάγκες και σχεδόν όλοι έχουν ανεκπλήρωτες επιθυμίες. Προπάντων όσοι είναι νέοι αλλά και οι μεσήλικες που συντηρούν κάτι από την νεανική τους ζωηράδα, έχουν όνειρα για την ζωή τους.
Όσοι παλεύουν κουτσά στραβά για να ικανοποιήσουν μια επιθυμία τους ή όσοι αναμένουν βάσιμα κάποιος άλλος άνθρωπος ή κάποια εξωτερική αλλαγή καταστάσεων να τους βοηθήσει να την ικανοποιήσουν, δεν έχουν όνειρα, έχουν απλώς προσδοκίες.
Έτσι λοιπόν ανάγκες, επιθυμίες, προσδοκίες, όνειρα και στόχοι αναμιγνύονται και συγχέονται σαν έννοιες στην καθημερινή μας ζωή. Ας τα ξεκαθαρίσουμε λοιπόν.
Εκείνοι οι λίγοι που μένουν σταθερά προσηλωμένοι σε μια δυνατή, ακλόνητη απόφαση και σ΄ ένα σχέδιο δράσης για την ικανοποίηση μιας επιθυμίας ή μιας σειράς αναγκών ή ενός δυνατού ονείρου τους και προσαρμόζουν την ζωή τους ανάλογα, είναι οι άνθρωποι που πραγματικά έθεσαν και επιδιώκουν στόχους.
Η ΕΠΙΘΥΜΙΑ ΠΟΥ ΜΕΤΑΤΡΕΠΕΤΑΙ ΣΕ ΜΙΑ ΑΚΛΟΝΗΤΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΙΑ ΔΡΑΣΗ, ΜΕ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΚΑΙ ΠΡΟΣΗΛΩΣΗ, ΟΔΗΓΕΙ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΕΝΟΣ ΣΤΟΧΟΥ.
Χωρίς μια απόφαση για δράση, χωρίς μια σταθερή αυτό-δέσμευση σ’ ένα σχέδιο δράσης, ποτέ δεν θα μετατρέψουμε μια επιθυμία σε στόχο.
Πότε όμως μπαίνουμε πραγματικά στην δράση;
1. Όταν αληθινά θέλουμε να κατακτήσουμε κάτι και ο στόχος αυτός μας δημιουργεί έντονα ευχάριστα συναισθήματα.
2. Όταν πιστεύουμε ότι δικαιούμαστε ή ότι μας αξίζει αυτό που επιδιώκουμε και ότι έχουμε δυνατότητες και ικανότητες ή ότι μπορούμε να τις αναπτύξουμε περισσότερο για να γίνει το όνειρό μας πραγματικότητα.
Ο κάθε στόχος προφανώς πρέπει
· Να είναι πολύ καλά ορατός, δηλαδή ξεκάθαρος.
· Να μην επιτρέπουμε να χαθεί από μπροστά μας.
· Να μην τον συγχέουμε ούτε στιγμή με άλλους στόχους.
Τέτοιος όμως μπορεί να είναι μόνον ο στόχος που γεννήθηκε από δυνατές επιθυμίες και ακλόνητες αποφάσεις για συγκεκριμένα σχέδια δράσης.
Η απλή φευγαλέα επιθυμία δεν είναι στόχος.
Τον στόχο μας πρέπει να τον βλέπουμε και με κλειστά μάτια. Να τον ονειρευόμαστε συνέχεια.
Οι ακλόνητες αποφάσεις είναι ένα μέρος
των δυνατών δημιουργικών οραμάτων.
Το δημιουργικό όραμα
  • γεννιέται στην συνάντηση των επιθυμιών και των αναγκών με την φαντασία,
  • γαλουχείται με το έντονο ενδιαφέρον και την τόλμη,
  • θρέφεται με την πίστη και την ελπίδα,
  • ανδρώνεται με την σκληρή προσπάθεια,
  • βρίσκει τον τελικό δρόμο του ανάμεσα στις δοκιμές και τις μικρές αποτυχίες,
  • και ωριμάζει με την κατάκτηση του αυτοσεβασμού και της αυτοεπιβεβαίωσης, της ατομικής ανεξαρτησίας και της δημιουργικότητας.
Οραματίσου το καινούργιο, αυτό που εσύ ο ίδιος θα έχεις δημιουργήσει. Αν οι άνθρωποι αναζητούν έναν Δημιουργό στο Σύμπαν είναι γιατί μέσα σ’ όλα τα κύτταρά τους είναι χαραγμένος ο αληθινός προορισμός τους: να γίνουν μικροί εφήμεροι δημιουργοί.
Μην χάσεις τον αληθινό προορισμό σου.
Μην χάσεις την υπέρτατη βαθιά δικαίωση του δημιουργού που καμαρώνει το δημιούργημά του.
Βάλε στόχους. Δικούς σου. Κάντο μόνος σου.
Αγάπησέ τους θα είναι για πάντα οι δικοί σου στόχοι. Χωρίς αυτούς δεν ζεις τη δική σου ζωή, απλά ακολουθείς τη ζωή των άλλων και εξυπηρετείς μόνον τους στόχους των άλλων.
Έπειτα, ευχήσου στον εαυτό σου μ’ όλη σου την ψυχή, στον δρόμο σου να συναντάς δυσκολίες. Να τις ξεπερνάς κι όχι να ξεγλιστράς. Αυτές θα κάνουν μεγάλη την χαρά της επιτυχίας σου.
Μην φοβηθείς τίποτε αν έχεις πίστη στους δικούς σου στόχους.
«Ο φόβος χτύπησε την πόρτα. 
Η πίστη σηκώθηκε και την άνοιξε. 
Στην πόρτα δεν υπήρχε κανείς . . . »
Οι πραγματικές δυσκολίες δεν είναι οι αντιξοότητες των περιστάσεων. Όσο μεγάλες κι αν είναι, όσο οδυνηρές, είναι τελικά πάντοτε περαστικές και κατώτερες από την δύναμη της ανθρώπινης θέλησης.
Οι πραγματικές δυσκολίες βρίσκονται μέσα σου.
Άκουσε και τον Καβάφη:
«τους Λαιστρηγόνας και τους Κύκλωπας,
τον άγριο Ποσειδώνα, δεν θα συναντήσεις,
αν δεν τους κουβανείς μεσ’ στην ψυχή σου,
αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου»
Αλλά η επιτυχία κρίνεται και από:
  • το δυνατό ξεκίνημα,
  • την υπερνίκηση της αδράνειας,
  • την απόφαση που «σε ξεσηκώνει»,
  • την προσήλωση στους κανόνες και στην προπόνηση με υπομονή κι επιμονή,
  • την προσοχή στις λεπτομέρειες.
Έπειτα λοιπόν, νίκησε την αδράνειά σου και την κάθε παλιά σου βόλεψη. Η βόλεψή σου σε εξαπατά και σε κάνει πιστό οπαδό και θύμα της «κακοτυχίας», ενώ εσύ νομίζεις, πως παραμένεις σε μια ζώνη ασφάλειας.
Μην παρακαλάς τα βουνά να παραμερίσουν. Ξεκίνησε την ανάβαση για να φθάσεις πιο πέρα από τις κορυφές τους. Δεν χρειάζεσαι τόσο κουράγιο για την ανάβαση, όσο για να νικήσεις την αδράνειά σου.
Έπειτα, ταξίδεψε και μην σταματάς. Η ζωή μας είναι σαν την ποδηλασία: Δεν πέφτεις παρά μόνον αν σταματήσεις τις πεταλιές. Κράτησε ρυθμό με τραγούδι και χαμόγελο. Ο ρυθμός θα σε κρατά σε φόρμα. Με τον ρυθμό δεν θα κουράζεσαι ποτέ, δεν θα σε βαρύνει το άγχος ποτέ. Ταξίδευε και γλέντα. Μην βασανίσεις και μην εξαντλήσεις τον εαυτό σου. Χάριζέ του ανάσες και μικρά διαλείμματα.
Ότι κι αν πλήρωσες στον δρόμο του αγώνα, η επιτυχία σαν έλθει θα το κάνει μικρό κι ασήμαντο στα μάτια σου κι όποιες πληγές σου χάρισε ο αγώνας, γλυκές αναμνήσεις δόξας θα είναι για πάντα.
Μην φοβάσαι από τώρα την μέθη της επιτυχίας. Αν ο τίμιος αγώνας σου ήταν τρόπος ζωής, η επιτυχία σαν έλθει δεν θα σε αλλοιώσει, δεν θα σε φθείρει, δεν θα σε κουμαντάρει. Θα την κουμαντάρεις εσύ. Θα έχεις παραμείνει ακέραιος.
Ο επιτυχημένος δεν σταματά την δουλειά και τον αγώνα. Συνεχίζει για τον επόμενο αγώνα. Ποτέ δεν λέει «άντε να το πετύχουμε και να τελειώνουμε» ή «άντε επιτέλους να φθάσουμε και να . . . ξεκουραστούμε». Διότι ο μια για πάντα επιτυχημένος είναι μέσα του πλέον επιτυχημένος και δεν παλεύει με σφιγμένα χείλια, με άγχος, με μονομανίες, με ανυπομονησία, με γκρίνιες και βαρυγκώμιες, με εύκολες απογοητεύσεις.
Τον χαίρεται και θέλει να τον μοιράζεται τον αγώνα του και με άλλους.
Πρέπει «να την βρίσκεις» με τον αγώνα σου για να είσαι σίγουρος πως είσαι στον σωστό δρόμο για την επιτυχία που σου ταιριάζει. Αν κάποτε λοιπόν φτάσεις εκεί, ΣΤΟΝ ΣΚΟΠΟ ΣΟΥ και συλλάβεις τον εαυτό σου να ρωτάει αν πράγματι πέτυχες, μην ρωτάς τους άλλους, μην καταμετράς τα πράγματα που κατέχεις, μην ζυγιάζεις τα κόστη με τα κέρδη.
Ρώτα την καρδιά σου αν απόλαυσε τον αγώνα κι αν έχει πια αυτό που απαιτούσε.
Ρώτα την αν ο αγώνας την έκανε ευτυχισμένη κι αν θέλει να συνεχίσει γι άλλα ψηλά βουνά।
Ρώτα την αν αισθάνεται δικαιωμένη.
ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΣΟΥ ΤΕΛΙΚΑ, ΡΩΤΑ ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ ΣΟΥ.
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2007
ΝΙΚΟΣ Γ. ΝΗΜΑΣ